Հայոց այբուբենը հայոց լեզվի հիմքն է:

Միայն լեզուն և մշակույթն են տարբերում ազգերը միմյանցից` ընդգծելով յուրաքանչյուր ազգի իսկությունը: Բացի այդ, լեզուն և մշակույթը սերտորեն կապված են միմյանց հետ, քանի որ յուրաքանչյուր լեզու հիմնված է իր մշակույթի վրա և ունի միայն այս ժողովրդին բնորոշ բառեր և արտահայտություններ, որոնք աշխարհում ոչ մի լեզվի չեն թարգմանվում:

Իր գոյության ընթացքում հայերը քրտնաջան աշխատել են իրենց ազգային ինքնությունը կերտելու և պահպանելու համար, և դա հենց հայկական եզակի մշակույթի և ամենագեղեցիկ հայոց լեզվի երաշխիքն է:

Հայաստանն այն երկրներից է, որն ունի ոչ միայն իր գեղեցիկ լեզուն, այլև իր սեփական տառերը, որոնք եզակի են դարձնում հայոց լեզուն:

Հայաստանն աշխարհում առաջին երկիրն է, որը քրիստոնեությունն ընդունել է որպես պետական կրոն դեռ 301 թվականին: Այդ ժամանակվանից առաջացավ հայոց այբուբենի ստեղծման անհրաժեշտությունը: Այս կարիքը պայմանավորված էր Հայաստանի ընդհանուր քաղաքական, մշակութային և գաղափարական իրավիճակով:

Հայոց այբուբենի ստեղծողը Մեսրոպ Մաշտոցն է, ով իր կյանքը նվիրեց Հայաստանում քրիստոնեությունը տարածելուն: Եվ հենց այն պատճառով, որ մարդիկ այլ լեզուներ չէին հասկանում, և դավանանքն անծանոթ էր նրանց, Հայաստանում որոշում կայացվեց ստեղծել հայատառ, հայերեն այբուբեն: Տառերի ստեղծումից հետո Աստվածաշունչը թարգմանվեց հայերեն, և քրիստոնեությունը սկսեց տարածվել:

Հայկական այբուբենի ստեղծումից առաջ Մաշտոցը մանրակրկիտ ուսումնասիրել է այդ ժամանակ հայտնի այբուբենները (հունական, ասորերեն, պարսկերեն, արամերեն)՝ փորձելով հասկանալ յուրաքանչյուր լեզվի համար օգտագործվող տառերի ամբողջականությունը և եկել է այն եզրակացության, որ հայկական հնչյունաբանությունն այնքան եզակի է, որ անհնար է այն ամբողջությամբ արտահայտել որևէ լեզվով և արդեն իսկ գոյություն ունեցող այբուբենի միջոցով, քանի որ դրանք ունեին 22, 23 կամ 24 տառեր, և այդպիսով ստեղծվեց հայկական այբուբենը, որը լիովին համապատասխանում էր հայկական հնչյունաբանությանը:

Հայոց այբուբենը ստեղծվել է 405-406 թվականներին, և ի սկզբանե այբուբենը ուներ 36 տառ, իսկ մինչ այժմ այն մնում էր գրեթե անփոփոխ, միայն 12-րդ դարի վերջին ավելացվեց ևս 3 տառ:

Այբուբենը ստեղծելով՝ Մաշտոցը երկարացրեց հայոց լեզվի, հայ մշակույթի և հայ ժողովրդի կյանքը, քանի որ լեզուն ազգի հիմքն է:

Հայկական գեղագրությունը գեղագրության տեսակներից մեկն է, հայոց լեզվով տեքստերի գեղարվեստական գրումը` հայ գրչության բոլոր տեսակների հետ:

Գեղագրության հիմքը ձեռագիրն է, իսկ թարգմանության մեջ գեղագրություն բառը նշանակում է գեղեցիկ ու ընթեռնելի ձեռագրով գրելու արվեստ: Այնպիսի երկրներ, ինչպիսիք են Հայաստանը, հարուստ պատմությամբ և մշակույթով, միշտ ունեցել են գեղագրության զարգացած արվեստ:

Գեղագրության շնորհիվ է, որ լեզուների գրավոր լեզուն պահպանվում և զարգանում է, և հայերենը բացառություն չէ:

Գեղագրությունը նույնպես կարելի է արվեստի մի մաս համարել, ինչպես նկարը, և մեկ սխալ քայլ կարող է փչացնել ամբողջ դիմանկարը:

2019 թվականին հայ գրչության արվեստը ներառվեց ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մարդկության ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ցուցակում:

Հայաստանի Արագածոտնի մարզի Արտաշավան գյուղում 2005 թ.-ին` հայոց այբուբենի ստեղծման 1600-ամյակի առթիվ, կառուցվեց «Հայոց այբուբենի հուշարձան», որն իր մեջ ներառում է հայոց այբուբենի տառերի ձևը կրկնող 39 տարր:

Մարդու բարձրության տառերը պատկերված են տարբեր երանգների տեղական տուֆ-քարից` վարդագույն, նարնջագույն, մոխրագույն, սև: Տառերը նույնպես հմտորեն զարդարված են փորագրված զարդանախշերով:

Հայոց այբուբենի հուշարձանը Հայաստանի ամենաշատ այցելուներից մեկն է, և յուրաքանչյուր ոք, ով այստեղ է եղել, պետք է ունենա իր անվան առաջին տառով լուսանկար:

Լեզուն և մշակույթը ստեղծում են ազգի իսկությունը, և հայերը միշտ պայքարել են դրա պահպանման համար հազարամյա պատմության ընթացքում և կարողացել են իրենց սերունդներին փոխանցել եզակի մշակույթ և գեղեցիկ հայոց լեզու: Սա հենց այն հարստությունն է, որը հնարավոր չէ գնել ոչ մի գումարի դիմաց: