Հայկական մշակույթը եզակի է: Այն արտացոլվում է կյանքի յուրաքանչյուր ասպարեզում ՝ ճարտարապետություն, թատրոն, երաժշտություն, նկարչություն, գրականություն: Հինավուրց ժամանակներից ի վեր հայերը ջանում են ստեղծել և պահպանել իրենց մշակույթի և ավանդույթների յուրաքանչյուր մասը: Հայ ժողովուրդը անսահման գնահատում, սիրում և սերնդեսերունդ փոխանցում է յուրաքանչյուր բանաստեղծություն, արվեստի գործ, կինոնկարների գլուխգործոցներ, ժողովրդական պարերի յուրաքանչյուր տարր, և յուրաքանչյուր հայ հպարտ է, որ նպաստում է հայ մշակույթի բարգավաճմանը:
Ճարտարապետություն
Հայաստանը հնագույն երկիր է ՝ հարուստ մշակույթով և ճարտարապետական գլուխգործոցներով: Հայկական ճարտարապետությունը տարբերվում է բոլոր մյուս երկրներից ՝ ունենալով յուրահատուկ ոճ: Հայոց պատմության տարբեր փուլերում հայկական ճարտարապետությունը փոխվել է, կատարելագործվել և այսօր 21-րդ դարում Հայաստանում կարելի է հանդիպել հայկական ճարտարապետության տարբեր ժամանակների գլուխգործոցների:
Հայաստանն աշխարհում առաջին երկիրն է, որն ընդունել է քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն, և, համապատասխանաբար, հենց այս երկիրն է դարավոր վանքերի, տաճարների և եկեղեցիների օջախը, և նրանցից յուրաքանչյուրը Հայաստանի ճարտարապետական գլուխգործոցն է իր պատմության տարբեր փուլերում:
1924 թվականին հաստատված ժամանակակից Երևանի առաջին գլխավոր հատակագիծը ստեղծած Թամանյանի շնորհիվ այսօր Հայաստանի մայրաքաղաքն առանձնանում է իր ճարտարապետական լուծումներով և ունի անասելի գեղեցկություն:
Ճարտարապետությունը միայն հայկական մշակույթի մի փոքր մասն է, որի ստեղծման և զարգացման գործընթացը սկսվել է մ.թ.ա. հնագույն ժամանակներից:
Ճանապարհորդեք Հայաստան և զգացեք այս հնագույն երկրի զարկերակը `իր յուրօրինակ մշակույթի և ավանդույթների միջոցով:
Գլուխգործոցներ
Նկարչությունը հայ մշակույթի ամենանշանակալի մասերից մեկն է, որը նվաճեց ամբողջ աշխարհը շնորհիվ այնպիսի տաղանդավոր նկարիչների, ինչպիսիք են Մարտիրոս Սարյանը, Հակոբ Կոջոյանը, Գևորգ Բաշինջաղյանը և շատ ուրիշներ: Հայ նկարչության գլուխգործոցները նաև Հովհաննես Այվազովսկու աշխատանքներն են, որոնք առավել հայտնի են իր ծովանկարներով, որոնք կազմում են նրա գործերի կեսից ավելին: Հովհաննես Այվազովսկին համարվում է բոլոր ժամանակների ամենամեծ ծովային նկարիչներից մեկը:
Նկարչությունը մարմնավորում է այս աշխարհի ողջ գեղեցկությունը և փոխանցվում դարերի ընթացքում:
Գրականություն
Հայաստանն աշխարհի ամենահին երկրներից մեկն է, որն ունի զարմանալի պատմություն, մշակույթ, ավանդույթներ և գրականություն ՝ իր բոլոր ժամանակների որդիների շնորհիվ:
Հայ գրականությունն ամբողջ աշխարհի ամենահիասքանչ ստեղծագործություններից մեկն է:
Յուրաքանչյուր հայ գրող իր գործի մեջ է դնում իր մի մասը, և սա հենց այն մոգության գրավականն է, որը տիրում է հայ գրականությանը ՝ շնորհիվ հայ մեծ բանաստեղծների, ովքեր գիտեն, թե ինչպես դիպչել մարդկային հոգու ամենաքողարկված անկյուններին:
Հայկական գրականությւոնը ցույց է տալիս հայկական մշակույթը։
Այնպիսի հեղինակների, ինչպիսիք են Գրիգոր Նարեկացին, Հովհաննես Թումանյանը, Համո Սահյանը, Ալեքսանդր Շիրվանզադեն, Նար-Դոսը, Րաֆֆին, Խաչատուր Աբովյանը և շատ ուրիշներ, հայերն անսահման երախտապարտ են այսօրվա հայ մեծ գրականության համար որը ունի Հայաստանը:
Հայաստանը այն երկիրն է, որը ժառանգել է յուրահատուկ մշակույթ։
Թատրոններ
Հայաստանի թատրոնը, հունական և հռոմեական հնագույն թատրոնների հետ միասին, եվրոպական տիպի ամենահին թատրոններից մեկն է: Հայաստանում թատերական կյանքը սկսվել է հին ժամանակներից, իսկ հույն պատմիչ Պլուտարքոսի վկայության համաձայն ՝ մ.թ.ա 69 թ. Մեծ Հայքի հարավային մայրաքաղաք Տիգրանակերտ Մեծ արքան Տիգրան Բ-ն Սիրիայում կառուցել է հելլենիստական ամֆիթատրոններին նման մի շենք, որտեղ ներկայացումներ են եղել, և այդ ժամանակից ի վեր թատրոնը կարևոր դեր է ունեցել Հայաստանի մշակույթի մեջ:
Այսօր ներկայացումներ են անցկացվում նաև Հայաստանի թատրոնների բեմերում ՝ ոչ միայն հայ հեղինակների, այլ նաև աշխարհահռչակ հեղինակների գործերի հիման վրա:
Երաժշտություն
Հայաստանը եզակի մշակույթով հնագույն երկիր է ՝ համաշխարհային գլուխգործոցների ծննդավայր:
Այս մշակույթի հիանալի մասը հայ ժողովրդական երաժշտությունն է, որը սկիզբ է առել հին ժամանակներից: Դրա գիտականորեն հետևելի պատմությունը սկսվում է երեք հազարամյակների ընթացքում
Հայկական երաժշտական մշակույթը աշխարհահռչակ է Կոմիտասի, Արամ Խաչատրյանի և հայ ժողովրդի այլ տաղանդավոր որդիների շնորհիվ:
Այսօր նաև հայկական երաժշտությունը նվաճում է սրտերը `հայկական երաժշտական գործիքի դուդուկի հնչյունների շնորհիվ: Այս փոքրիկ ծիրանի ճյուղի երաժշտությունը ոչնչի նման չէ: Այն դիպչում է նույնիսկ ամենալուրջ մարդկանց հոգու ամենանուրբ լարերին:
Հայ ժողովրդական երաժշտությունը նույնպես էական ազդեցություն է ունեցել ամբողջ համաշխարհային երաժշտական մշակույթի զարգացման վրա:
Պարեր
Հայաստանը երկար պատմություն ունեցող երկիր է, որն արտացոլվում է հայկական մշակույթի յուրաքանչյուր տարրի մեջ:
Այս գեղեցիկ և ինքնատիպ մշակույթի բաղկացուցիչ մասն են կազմում հայկական ժողովրդական պարերը ՝ քոչարի, տրահագ, բերդ, յարխուշտա և այլն:
Օրինակ, պարի «յարխուշտա» անվանումը թարգմանության մեջ նշանակում է «զինված ընկեր»: Հնագույն ժամանակներից ի վեր այս պարը պարում էին բարոյականության բարձրացման համար կարևոր ճակատամարտից առաջ, ինչպես նաև մարտից հետո ՝ որպես հաղթանակի պար:
Ժողովրդի ուժը միասնության մեջ է, սա է խորհրդանշում Քոչարի պարը: Պարողները ձեռք ձեռքի են բռնում կամ ձեռքերը դնում են միմյանց ուսերին և շուրջպար են բռնում:
Հայաստանը հայտնի է իր զարմանալի և եզակի մշակույթով:
Կիրառական արվեստ
Հայաստանում, ինչպես և ցանկացած այլ երկրում, դեկորատիվ և կիրառական արվեստի սկիզբը դրվեց ժողովրդական արհեստների բազմազանությամբ, որոնք զարգացել են հնություն և հասել բարձր գեղարվեստական կատարման: Խեցեգործություն, զարդեր, գորգագործություն, ժանյակագործություն և ավելին ՝ ամեն ինչ հենց սրանցից սկսվեց:
Եվ ահա, հայերը սկսեցին զարգացնել կիրառական արվեստը Հայաստանում և կարողացան իրենց ավանդույթների համաձայն ստեղծել իրենց սեփականը ՝ հայկականը և այն դարձնել հայկական մշակույթի մի մաս, որը փոխանցվում է սերնդեսերունդ հազարավոր տարիներ:
Բանահյուսություն
Հայկական բանահյուսությունը ձևավորվել է հայկական ցեղերի և հայոց լեզվի առաջացման հետ միաժամանակ: Պատմականորեն նախորդել է հայ գրությանը, դարեր շարունակ դա եղել է ժողովրդի հոգևոր արվեստը, հոգևոր կարիքները բավարարելու հիմնական միջոցը:
Հնագույն էպիկական հուշարձաններ, ինչպիսիք են լեգենդները, էպոսները, պահպանվել են Մովսես Խորենացու, Փավստոս Բուզանդի, Ագաթանգեղոսի, Սեբեոսի, Յոհաննա Մամիկոնյանի գրություններում:
Հայկական մշակույթը բազմազան է, և դրա յուրաքանչյուր մասնիկ յուրահատուկ է և հայ ժողովրդի համար արժեքավոր իր տեսքով:
Գորգագործություն
Զարմանալի գեղեցկության հայկական գորգեր: Դրանք ստեղծվել են հնագույն ժամանակներից, և մինչ օրս հենց գորգերի վրա գրված պատմությունները պահպաննվել են:
Գորգագործությունը, լինելով հայկական դեկորատիվ և կիրառական արվեստի տեսակներից մեկը, անքակտելիորեն կապված է հայերի դեկորատիվ և կիրառական արվեստի այլ տեսակների հետ ՝ շարունակելով ազգային կերպարվեստի այլ տեսակների ավանդույթները:
Հայկական գորգագործությունը, որը սկզբնական փուլում կատարման տեխնիկայի առումով որոշակիորեն համընկնում էր հյուսվածքի հետ, զարգացման երկար ճանապարհ է անցել ՝ սկսած տարբեր ձևերի շրջանակի վրա հյուսված պարզ արտադրանքներից մինչև գեղարվեստական նուրբ գործեր դարձած հանգույց գորգերը:
Գորգորի պատրաստումը դարձավ հայկական մշակույթի անբաժանելի մի մաս։
Հայկական մշակույթն ու ավանդույթներն են, որոնք առանձնացնում են հայ ժողովրդին այլ ազգերից, դա հայկական մշակույթն է, որը հայերը փորձում են ամբողջ ուժով պահպանել և փոխանցել իրենց երեխաներին, քանի որ հենց դա է պահում մեր նախնիների ոգին և ուժը: